Sổ bảo hiểm xã hội (BHXH) là một loại giấy tờ quan trọng, thể hiện quá trình đóng BHXH của người lao động. Nó liên quan trực tiếp đến quyền lợi hưu trí và các chế độ BHXH khác của người lao động sau này. Tuy nhiên, thời gian gần đây, một số ngân hàng đưa ra yêu cầu người vay phải cầm sổ BHXH làm tài sản đảm bảo khi vay vốn. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ tới quyền lợi của người lao động.
Thực trạng ngân hàng yêu cầu cầm sổ BHXH khi cho vay
Theo ghi nhận, một số ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam có yêu cầu khách hàng phải cầm sổ BHXH khi vay vốn. Cụ thể:
- Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB)
- Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank)
- Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank)
- Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank)
-…
Những ngân hàng này thường đưa ra lý do rằng sổ BHXH là tài sản có giá trị, có thể dùng để làm tài sản đảm bảo cho khoản vay. Họ cũng cho rằng việc cầm sổ BHXH sẽ giúp hạn chế rủi ro tín dụng, đảm bảo khả năng thu hồi nợ khi khách hàng không trả đúng hạn.
Tuy nhiên, việc cầm giữ sổ BHXH của người lao động để làm tài sản đảm bảo cho khoản vay là vi phạm pháp luật. Điều này ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người lao động khi họ gặp rủi ro về sức khỏe.
Quy định của pháp luật về việc cầm cố sổ BHXH
Theo Luật BHXH 2014, sổ BHXH là tài sản của Nhà nước, được cấp cho người tham gia BHXH, không được phép mua bán, cho, tặng, cầm cố hoặc thế chấp.
Cụ thể, Điều 59 Luật BHXH quy định:
“Sổ BHXH không được mua, bán, cho, tặng, cầm cố, thế chấp hoặc sử dụng vào mục đích khác”.
Ngoài ra, Điều 20 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH cũng nêu rõ:
“Sổ BHXH không được dùng để cầm cố, thế chấp, làm tài sản bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự”.
Như vậy, việc các ngân hàng yêu cầu khách hàng phải cầm cố sổ BHXH khi vay vốn là trái quy định của pháp luật.
Tác động và hậu quả của việc cầm cố sổ BHXH
Việc cầm cố sổ BHXH khi vay vốn tại ngân hàng sẽ gây ra những tác động và hậu quả nghiêm trọng sau:
- Người lao động sẽ bị mất quyền lợi BHXH khi không có sổ BHXH:
- Không thể khám chữa bệnh BHYT khi ốm đau.
- Không hưởng các chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động.
- Mất quyền lợi hưu trí và các chế độ BHXH khác.
- Tăng gánh nặng tài chính cho người lao động và gia đình khi phải tự chi trả các chi phí y tế đắt đỏ.
- Tăng gánh nặng cho ngân sách Nhà nước khi phải chi trả các khoản BHXH, BHYT thay thế cho người lao động.
- Tạo tiền lệ xấu, khuyến khích việc vi phạm pháp luật về BHXH.
- Giảm niềm tin của người dân vào hệ thống ngân hàng và bảo hiểm xã hội.
Do đó, việc cầm cố sổ BHXH cần phải được ngăn chặn triệt để, tránh những tác hại và hậu quả đáng tiếc xảy ra.
Giải pháp ngăn chặn tình trạng cầm cố sổ BHXH
Để ngăn chặn tình trạng cầm cố sổ BHXH tại các ngân hàng, cần có những giải pháp sau:
- Chính phủ và các cơ quan quản lý cần có chỉ thị cứng rắn nghiêm cấm các ngân hàng yêu cầu cầm cố sổ BHXH. Các ngân hàng vi phạm cần bị xử lý nghiêm minh.
- BHXH Việt Nam cần phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan chức năng để giám sát, xử lý ngân hàng vi phạm.
- Tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật để người dân hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sổ BHXH. Không nên cầm cố sổ BHXH dưới bất kỳ hình thức nào.
- Các tổ chức Công đoàn, Đoàn thanh niên, Hội Liên hiệp Phụ nữ cần vào cuộc bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động.
- Người lao động cần chủ động từ chối yêu cầu cầm cố sổ BHXH của ngân hàng, tích cực phản ánh những vi phạm đến cơ quan chức năng.
Chỉ khi có sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng và sự đồng lòng của người dân, việc cầm cố sổ BHXH mới có thể được ngăn chặn triệt để.
Kết luận
Sổ BHXH là tài sản quan trọng của người lao động, được pháp luật nghiêm cấm mua bán và cầm cố. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn tình trạng một số ngân hàng yêu cầu cầm cố sổ BHXH khi cho vay, vi phạm pháp luật và gây thiệt hại cho người lao động.
Để bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân, các cơ quan chức năng cần sớm có biện pháp quyết liệt để ngăn chặn việc cầm cố sổ BHXH. Người lao động cũng cần nêu cao tinh thần tự bảo vệ mình, không nên vì lợi ích trước mắt mà đánh đổi quyền lợi lâu dài của bản thân và gia đình. Chỉ có sự chung tay, đồng lòng của cả hệ thống chính trị và nhân dân, vấn đề cầm cố sổ BHXH mới có thể được ngăn chặn triệt để.
Trả lời